De toekomst van de kerk
De kerk is aan het afbrokkelen. Ik zou dit stuk natuurlijk met een positievere zin kunnen beginnen, maar ik begin liever met de realiteit, de werkelijkheid, de waarheid. Op zondagmorgen slapen velen liever uit, de week is al druk zat en inspiratie halen we wel uit een Netflix-serie, mooie muziek of een aantal kanalen op YouTube. Daar hebben we geen dominee of kerk meer voor nodig en al helemaal geen generiek verhaal waar geen speld tussen te krijgen is, waar geen vraag over gesteld mag worden. En dus brokkelt dat wat eeuwen mee kon nu af. Het verhaal en de mensen die volgers zijn van dit verhaal zijn hun geloofwaardigheid kwijt en het grote zoeken is begonnen.
In die zoektocht wordt het als kerk noodzaak om te reflecteren op welke rol, plek en betekenis deze geloofsgemeenschap(pen) hadden, hebben en kunnen hebben. Welke functie heeft religie nu, behalve leden op papier tevreden houden met zorg en aandacht, kerkdiensten en af en toe wat leuks in het kerkgebouw? Welke rol en/of taak is weggelegd voor de kerk in Nederland en in ons geval specifiek voor de vrijzinnigheid?
Gelovig opgevoed
Lange tijd heb ik mij geroepen gevoeld de mensen op te vangen die zich niet meer thuis voelen in hun eigen kerk, omdat deze te dogmatisch is, te zelfverzekerd, met vaak een grote waarheidsclaim. Als je gaat twijfelen, als je opvoeding of je kerk gaat wringen met je eigen gedachten, dan hoef je niet meteen atheïst te worden. Er zijn meer wegen door dit leven en de vrijzinnigheid biedt een rijke traditie aan taal, rituelen en ruimte om te ontdekken welke plek geloven, spiritualiteit en openstaan voor het hogere in jouw leven kunnen hebben. Maar de kerk zou meer kunnen zijn dan een opvangplek voor mensen die een verandering doormaken in hun geloof. De functie mag breder worden getrokken. De kerk mag meer zijn dan alleen maar een heilzame plek voor hen die worstelen met het geloof dat ze jaren hebben meegekregen. Als de kerk een plek kan zijn waar mensen echt worden gezien, warm worden ontvangen (ik hoorde laatst van een nieuwkomer dat dit bij ons zéker het geval is) en met elkaar het gesprek kunnen voeren over dat wat er toe doet, dan hebben we een kerk voor de toekomst.
Uitdaging van onze tijd
Daar komt bij dat wij niet alleen de taal, maar ook vormen hebben om tot diepere zingeving te komen bij onszelf, vaak middels de ander. Leren leven, dat doe je niet alleen. En dit leven is misschien kort, maar lang genoeg om te oefenen in warme omgang met elkaar. Wat doet er echt toe als alles wegvalt? Hoe kan ik daadwerkelijk naar een ander luisteren? Welke handvatten geven onze opvoeding, onze eigen wijsheid, maar ook wijsheid uit filosofie en (wereld)religies ons om ons leven te leven.
Elkaar echt ontmoeten, dat is misschien wel de uitdaging van onze tijd. Maar als het ons lukt, dan hoop ik dat we lichtende lichten zijn die – niet alleen rondom kerstmis, maar het hele jaar door, bijdragen aan een betere wereld. Voor onszelf, voor elkaar en voor hen die na ons komen.
Tekst door ds. Jaap Marinus
Foto: Alex DROP @Flickr